Wie is er géén voodoo marketeer?

25-11-2015 (17:21) - Column

Ik ben het boek ‘Voodoo marketing’ aan het lezen. Over – zo belooft mij de cover – ‘de geheime trucs om consumenten te verleiden’. Een lezenswaardig werk van Ronald Voorn en Jan Dijkgraaf. Het boek tracht de grenzen van de ethiek van ons communicatievak vast te stellen. Want met communicatie proberen we de ontvanger van onze boodschap te beïnvloeden. Maar waar ligt de grens van het toelaatbare? Waar trachten we mensen louter en alleen in ons eigen voordeel te beïnvloeden?

Naar mijn mening hebben we met communicatie áltijd de bedoeling om iemand te beïnvloeden. Daar is geen ontkomen aan. Neem bijvoorbeeld de NS met het Dal Vrij abonnement. Een slim product, dat mensen beloont als ze de drukke spits mijden, zodat de reizigers beter over de dag en beschikbaar materieel verdeeld worden. Geoorloofde beïnvloeding? Ik betaal dan weliswaar 40% minder voor de reis, maar ik lever daarvoor ook wel wat in. Want door later van huis te gaan kan ik minder tijd op de plaats van bestemming doorbrengen. Koopt NS mij om? Bedient zij zich van Voodoo marketing praktijken?

Ander voorbeeld, herkenbaar voor veel ondernemers vermoed ik: de ‘Telecomscan’, een door vele ICT-leveranciers vrijwel altijd ‘gratis’ aangeboden dienst. Handig om snel te weten hoe de ICT-omgeving van je bedrijf slimmer en goedkoper kan worden ingericht. Maar ‘gratis’? Word je als ondernemer dan niet op z’n minst moreel verplicht om vervolgens met de aanbieder van die scan zaken te doen? Al was het maar een verzoek voor een concrete offerte. Zeg maar eens ‘nee’ tegen degene die je na die gratis scan een concrete bespaarmogelijkheid biedt. De ‘gratis scan’; Voodoo marketing of niet? 

Nog eentje dan: het ‘Bob-arrangement’. U kent het wellicht, de restaurateur die u bij elke gang slechts een half glaasje wijn schenkt. Bedoeld om u als Bob toch de gelegenheid te bieden om te genieten van de mooiste wijn-spijs combinaties. Een mooi concept. Of ronduit slim, omdat een restaurant nou eenmaal veel meer verdient aan het schenken van wijn dan aan het schenken van water of frisdrank? Voodoo marketing?

Wat is nu goed en wat is nu fout? Marketing- of communicatietrucs die onze privacy schenden, of die ons economisch nadeel brengen zijn uiteraard laakbaar. Ik noem dat geen ‘voodoo marketing’, maar simpelweg ‘strafbaar handelen’, want in strijd met wet- en regelgeving. Maar kennelijk begeeft de marketing- en communicatiewereld zich in een groot grijs gebied, waarin zij zich van voodoo marketing praktijken bedient. En daar vind ik het toch wel lastig worden. Zie mijn drie voorbeelden, alle drie arbitrair vind ik. U mag het zeggen.

Het boek stemt evenwel tot nadenken. En geeft voeding aan goede discussie. Zeker als je de opsomming van alle aangehaalde technieken even op je laat inwerken. Mijn advies: bedenk als merk of organisatie waar je je oké bij voelt en waar je een ongemakkelijk gevoel bij krijgt. En alles strijdig met wet- en regelgeving, daarover hoeven we het niet te hebben uiteraard. Ik wens u veel wijsheid in de grijsheid.
 

Olaf Cox
client service director / partner bij l’eau – reclamebureau voor gedragsbeïnvloeding